John Locke (1632-1704) Print
Wednesday, 13 April 2016 05:37

John Locke.jpg

Ảnh từ Internet

John Locke được nhiá»u ngÆ°á»i coi là má»™t trong những nhà tÆ° tưởng khai sáng nhất của nÆ°á»›c Anh. Locke sinh ra trong má»™t xã há»™i mà “đánh vợ†được coi là quyá»n hợp pháp của ông chồng, khi nào toan bá»™ của cải của vợ sau kết kết hôn Ä‘á»u trở thành của cải của chồng, khi mà phụ nữ và trẻ em được xã há»™i coi là chắc chắn phải phục tùng chồng và cha của há». Vua Charles I vẫn còn tÆ°Æ¡ng đối má»›i đối vá»›i ngai vàng nÆ°á»›c Anh, bắt đầu lên ngôi năm 1629. Trong thá»±c tế, John Loke đã sống qua những sá»± kiện nhÆ° Vua Charles I bị chặt đầu, ná»™i chiến ở Anh, chế Ä‘á»™ nhiếp chính của Cromwell từ năm 1654 đến 1658, sá»± phục hÆ°ng của vua Charles II năm 1659, các triá»u vua James III, rồi William và Marry và cuối cùng là sá»± trì vì của nữ hoàng Annne.

Locke xuất bản cuốn Vài suy nghÄ© vá» giáo dục năm 1693, trong đó ông khởi thảo triết lý vá» giáo dục của ông. Quan Ä‘iểm của ông vá» giáo dục là cấp tiến vá»›i thá»i đại ấy, và mặc dù ông viết chúng cách đây gần 400 năm, chúng vẫn tiếp tục ảnh hưởng đến cách chúng ta suy nghÄ© vá» giáo dục và nuôi dạy trẻ em ngày nay. Loke là nhà tÆ° tưởng thật sá»± có ảnh hưởng và ông thuá»™c nhóm các triết gia Anh được coi là phái kinh nghiệm, tin rằng những kiến thức và hiểu biết của chúng ta vá» thế giá»›i đến vá»›i chúng ta qua “kinh nghiệm cảm giácâ€.

Quan Ä‘iểm này nằm ngay ở trung tâm của cái mà ngày nay chúng ta gá»i là “khoa há»câ€, mà gốc gác của nó là quan niệm “tÆ° duy kinh nghiệm†nhỠđó chúng ta quan sát và thu thập và lượng hóa dữ liệu. Liên hệ mật thiết vá»›i quan niệm này là niá»m tin mạnh mẽ của Locke rằng các cá nhân nên sá»­ dụng trí tuệ của chính mình để xem xét cái gì là thật và cái gì không, trái vá»›i việc Ä‘Æ¡n giản chấp nhận những gì mà ngÆ°á»i có quyên uy nói vá»›i mình. Ông còn bác bá» chá»— đứng mê tín trong suy nghÄ© của các cá nhân.

Locke giữ quan Ä‘iểm cho rằng khi các cá nhân sinh ra há» bắt đầu sống nhÆ° má»™t “tấm bảng trắng†(thÆ°á»ng d0ược nhắc đến nhÆ° tabula rasa) trên đó những kinh nghiệm cuá»™c sống của há» thu được thông qua các giác quan được viết lên. Locke tin rằng đây chính là bản chất của việc há»c và là cÆ¡ sở cho việc thu được kiến thức. Trong những năm gần đây, đặc biệt là trong những năm sau chiến tranh, quan Ä‘iểm kinh nghiệm luận này cho rằng chúng ta có thể hiểu hết được kinh nghiệm thông qua quan sát và Ä‘o lÆ°á»ng các hành vi, tức là trong sá»± phản ứng những kích thích bên ngoài đối vá»›i giác quan, lá»›n lên vá» sức mạnh, đặc biệt trong lÄ©nh vá»±c tâm lý và trở thành nồng cốt của má»™t ngành tâm lí há»c được biết đến nhÆ° truyá»n thống hành vi chủ nghÄ©a. Triết lí kinh nghiệm luận này không chỉ Ä‘Æ°a ra má»™t lí thuyết, nó còn mang đến cho tâm lí há»c má»™t phÆ°Æ¡ng pháp mà cốt lõi của nó là quan sát và ghi lại các hành vi (Gross, 1992, Smith và những ngÆ°á»i khác, 2003). Äiá»u này hoàn toàn khác vá»›i quan Ä‘iểm chủ nghÄ©a địa phÆ°Æ¡ng (nativist) coi các cá nhân nhÆ° những khả năng thừa kế. Ở đây chúng ta có thể thấy hết sức rõ ràng mối liên hệ giữa triết há»c và lí thuyết.

Collete Gray và Macblain, 2012.