PHÆ¯Æ NG THỨC THá»°C HIỆN CUỘC PHỎNG VẤN (Nghiên cứu KHGD và Tâm lÃ) |
周日, 2016年 04月 17日 09:12 |
Cuá»™c phá»ng vấn thÆ°á»ng phải thá»±c hiện qua má»™t số khâu: chá»n mẫu, tiếp xúc sÆ¡ khởi, tạo không khà thông cảm và sá»± há»p tác, ghi chép dữ liệu và phân tÃch kết quả.
CÅ©ng nhÆ° bút vấn, mẫu phá»ng vấn phải là mẫu đại diện cho nhóm ngÆ°á»i ta muốn tìm hiểu. Sau khi lá»±a chá»n mẫu, ta phải tiếp xúc vá»›i má»—i ngÆ°á»i trong mẫu. Cuá»™c tiếp xúc sÆ¡ khởi vá»›i ngÆ°á»i được phá»ng vấn nhằm mục Ä‘Ãch trình bà y mục tiêu của cuá»™c phá»ng vấn, ấn định thá»i gian và ngà y giá» thuáºn tiện cho việc phá»ng vấn. Trong trÆ°á»ng hợp cuá»™c phá»ng vấn cần chiếm nhiá»u thá»i gian thì cuá»™c phá»ng vấn chÃnh thức có thể diá»…n ra ngay sau cuá»™c tiếp xúc sÆ¡ khởi. Nếu ngay trong cuá»™c tiếp xúc sÆ¡ khởi, ngÆ°á»i phá»ng vấn bị từ chối, thì Ä‘iá»u cần thiết là là m sao xác định được ngay bây giá» lý do vì sao ngÆ°á»i được tiếp xúc lại từ chối. Vấn Ä‘á» quan trá»ng là là m sao xác định được sá»± thiên vị nà o đó có thể xảy ra phân biệt những ngÆ°á»i chịu phá»ng vấn vá»›i những ngÆ°á»i không chịu phá»ng vấn. Ta phải cố gắng thuyết phục ngÆ°á»i được tiếp xúc trả lá»i cho ta má»™t câu nà o đó phản ánh được mục tiêu chÃnh yếu của cuá»™c nghiên cứu. Do các câu trả lá»i ấy, ta có thể Æ°á»›c lượng được mức Ä‘á»™ thiên vị có thể xảy ra do việc ta phải loại ngÆ°á»i không trả ra khá»i mẫu nghiên cứu. NgÆ°á»i phá»ng vấn pải có kiên nhẫn. Nếu có thể, ta lại tiếp xúc má»™t lần thứ hai nữa và o má»™t thá»i gian khác thuáºn lợi hÆ¡n. Nên nhá»› rằng ta cần tiếp xúc được tất cả hay hầu hết ngÆ°á»i đã Ä‘uợc chá»n trong mẫu thì cuá»™c nghiên cứu má»›i có giá trị. CÅ©ng có khi ta buá»™c phải thay thế má»™t số Ãt ngÆ°á»i nà o đó trong mẫu nghiên cứu nguyên thủy những sá»± thay thế nà y chỉ có thể thá»±c hiện khi nà o ta chứng minh được rõ rệt rằng sá»± thay thế ấy không là m thay đổi những đặc tÃnh của mẫu nguyên thủy. Sau khi được chấp nháºn cho phá»ng vấn, ngÆ°á»i phá»ng vấn phải là m sao tạo được không khà thuáºn lợi cho ngÆ°á»i đối thoại sẵn sà ng bá»™c lá»™ những ý kiến của mình má»™t cách tá»± do và thà nh tháºt. Muốn được nhÆ° váºy cuá»™c phá»ng vấn nên diá»…n ra má»™t cách riêng tÆ° và ngÆ°á»i được phá»ng vấn được đảm bảo rằng danh tÃnh của há» sẽ không bị tiết lá»™. Việc ghi chép trong khi phá»ng vấn cÅ©ng có thể ảnh hưởng đến ngÆ°á»i đối thoại và số lượng thông tin cung cấp. Tuy nhiên, ảnh hưởng nà y không phải bao giá» cÅ©ng tiêu cá»±c, có khi ngÆ°á»i đối thoại lại nói nhiá»u hÆ¡n nếu há» nghÄ© rằng những ý kiến của há» là quan trá»ng cần phải được ghi chép. NhÆ°ng cÅ©ng có những trÆ°á»ng hợp khác, ngÆ°á»i đối thoại tá» ra e ngại khi thấy những lá»i mình nói ra được ghi lại trên giấy trắng má»±c Ä‘en. NgÆ°á»i phá»ng vấn phải tùy theo trÆ°á»ng hợp mà quyết định xem có nên ghi chép hay không. Nếu cuá»™c phá»ng vấn chỉ ngắn ngủi và số câu há»i tÆ°Æ¡ng đối Ãt á»i thì có khi sá»± ghi chép tại chá»— không cần thiết. NgÆ°á»i phá»ng vấn chỉ cần chăm chú theo dõi rồi ghi chép những nháºn xét của mình ngay sau đó. NhÆ°ng Ä‘iá»u nà y có thể là m sai lạc kết quả của cuá»™c phá»ng vấn vì thá»i gian giữa lúc phá»ng vấn và khi ghi lại nháºn xét. Việc sá» dụng máy ghi âm xách tay là phÆ°Æ¡ng pháp chÃnh xác, đáng tin cáºy nhất, nhÆ°ng cÅ©ng là phÆ°Æ¡ng pháp Ãt trung thá»±c nhất vì ảnh hưởng của máy đối vá»›i ngÆ°á»i được phá»ng vấn. NgÆ°á»i phá»ng vấn nên xin phép trÆ°á»›c khi sá» dụng và giải thÃch lý do vì sao phải sá» dụng máy, Ä‘iá»u nà y có thể là m giảm bá»›t sá»± e ngại của ngÆ°á»i được phá»ng vấn. Trong trÆ°á»ng hợp dùng máy ghi âm, ngÆ°á»i phá»ng vấn nên ghi chép thêm những nháºn xét vá» thái Ä‘á»™ hay cá» chỉ của ngÆ°á»i đối thoại. NhÆ° đã nói ở trên, tÃnh đáng tin cáºy và giá trị của các dữ kiện có thể được tăng lên nếu có má»™t ngÆ°á»i là m công việc phá»ng vấn, ghi chép nháºn xét và ngÆ°á»i khác phân tÃch và giải thÃch dữ kiện. Các dữ kiện thu tháºp bằng lối phá»ng vấn cấu trúc hóa có thể được phân tÃch nhÆ° các kết quả của bút vấn. Những dữ kiện hay thông tin thiếu sót có thể được bổ túc bằng má»™t cuá»™c tiếp xúc thứ hai. NhÆ°ng các kết quả phân tÃch ná»™i dung (conten analysis) sẽ Ä‘á» cáºp trong má»™t phần khác để có thể được sá» dụng để phân loại các dá»± kiện thu tháºp được bằng lối phá»ng vấn tá»± do. GS. DÆ°Æ¡ng Thiệu Tống |