Nguyên tắc GD của Comenius-Nguyên tắc thứ nhất |
Wednesday, 13 April 2016 13:08 |
1. Thiên nhiên luôn tôn trá»ng thá»i gian thÃch hợp. Và dụ: Má»™t con chim muốn sinh sản nòi giống thì không bắt đầu qui trình nà y và o mùa đông là mùa thá»i tiết lạnh giá, hay mùa hè là lúc cái nóng thiêu đốt và là m khô héo má»i váºt; cÅ©ng không và o mùa thi, là thá»i kì mà sinh lá»±c của má»i váºt suy giảm vì thiếu ánh mặt trá»i và mùa đông khắc nghiệt Ä‘ang đến gần; nhÆ°ng nó sinh sản và o mùa xuân, khi mặt trá»i Ä‘em lại sinh lá»±c và sức mạnh cho muôn loà i. Khi trá»i còn lạnh, con chim thụ trứng và sưởi trứng trong cÆ¡ thể nó, ở đó trứng được bảo vệ chống lại cái lạnh; đến khi thá»i tiết ấm áp hÆ¡n, nó đẻ trứng trong tổ, nhÆ°ng đợi sang mùa nóng má»›i ấp, để những con chim non có thể từ từ là m quen vá»›i ánh sáng và nhiệt.
2. Bắt chÆ°á»›c – TÆ°Æ¡ng tá»± nhÆ° thế, ngÆ°á»i là m vÆ°á»n giá»i không là m gì trái mùa. Vì váºy, há» không trồng cây và o mùa đông (vì lúc ấy nhá»±a còn tụ ở dÆ°á»›i rá»… và đang chuẩn bị Ä‘i lên để nuôi cây sau nà y); cÅ©ng không trồng cây và o mùa hè (là lúc nhá»±a đã phát tán Ä‘i khắp các cà nh); cÅ©ng không trồng và o mùa thu (vì lúc nà y nhá»±a lại trở xuống rá»… má»™t lần nữa); nhÆ°ng há» trồng và o mùa xuân là lúc Ä‘á»™ ẩm bắt đầu từ rá»… dâng lên và phần trên của cây bắt đầu nảy mầm. Sau nà y cÅ©ng thế, Ä‘iá»u hết sức quan trá»ng đối vá»›i cây non là phải chá»n đúng thá»i Ä‘iểm cho các hoạt Ä‘á»™ng cần thiết nhÆ° bón phân, tỉa lá và cắt cà nh, ChÃnh cái cây tá»± nó cÅ©ng có thá»i giá» thÃch hợp để đâm chồi và trổ bông, lá»›n lên và trưởng thà nh. CÅ©ng váºy, ngÆ°á»i xây nhà cẩn tháºn phải chá»n đúng lúc để chặt cây, nung gạch, đặt móng, xây và tô tÆ°á»ng. 3. Sai lầm – Äi ngược nguyên tắc nà y, có hai sai lầm thÆ°á»ng mắc phải ở trÆ°á»ng há»c. (i)  Không chá»n đúng lúc cho việc luyện táºp trà tuệ. (ii) Các bà i táºp không được phân chia thÃch hợp để có thể đạt được má»i tiến bá»™ nhá» các giai Ä‘oạn cần thiết mà không bá» sót giai Ä‘oạn nà o. Äứa trẻ còn quá nhá» thì không thể Ä‘i há»c, vì bá»™ rá»… hiểu biết của nó còn nằm quá sâu. NgÆ°á»i đã già rồi má»›i há»c thì quá muá»™n, vì trà thông minh và trà nhá»› đã cùn. Ở ngÆ°á»i trung niên thì khó há»c, bởi vì đầu óc còn báºn nghÄ© vỠđủ thứ chuyện và không dá»… táºp trung.Vì váºy, phải chá»n tuổi trẻ là giai Ä‘oạn thÃch hợp để há»c. Ở tuổi nà y, sinh lá»±c và trà tuệ còn tÆ°Æ¡i mát và đang tÃch tụ sức mạnh; đó là lúc má»i váºt Ä‘á»u đầy sức sống và đâm rá»… mạnh. 4. Sá»a chữa – Vì váºy chúng ta kết luáºn. (i) Việc giáo dục con ngÆ°á»i phải được bắt đầu và o tuổi xuân xanh, nghÄ©a là tuổi thiếu niên (vì tuổi thiếu niên là mùa xuân, tuổi thanh niên là mùa hè, tuổi trưởng thà nh là mùa thu, và tuổi già là mùa đông) (ii) Các giá» buổi sáng là các giá» thÃch hợp nhất cho việc há»c (vì ở đây cÅ©ng thế, buổi sáng tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng vá»›i mùa xuân, buổi trÆ°a là mùa hè, buổi chiá»u là mùa thu, và buổi tối là mùa đông), (iii) Tất cả các môn cần phải được sắp xếp sao cho phù hợp vá»›i lứa tuổi của há»c sinh, để không bắt chúng phải há»c Ä‘iá»u gì vượt quá tầm hiểu biết của chúng. John Amos Comenius |