CÓ NHá»®NG RẤT NHỚ VÀ NHá»®NG TẠM QUÊN ÄỂ NHỚ NHIỀU HÆ N (HOÀI HÆ¯Æ NG) |
Mercredi, 17 Novembre 2021 16:26 |
45 NÄ‚M KHOA NGá»® VÄ‚N ÄHSP TPHCM CÓ NHá»®NG RẤT NHỚ VÀ NHá»®NG TẠM QUÊN ÄỀ NHỚ NHIỀU HÆ N Hoà i HÆ°Æ¡ng
Có tuổi há»c trò nà o không bồi hồi khi ngắm những cánh phượng dần Ä‘á» rá»±c cả sân trÆ°á»ng báo mùa thi? Có mối tình thÆ¡ nà o không ngẩn ngÆ¡ mà vụn vỡ khi nhìn bÆ°á»›c chân ai cuốn những cánh phượng rÆ¡i quấn quÃu hồng vạt áo dà i trắng trên hè phố buổi tan trÆ°á»ng? Có thá»i thanh xuân nà o không cất riêng cho mình má»™t ngăn kéo ký ức mà u phượng thắm để thi thoảng khẽ mở ra trong hoà i niệm, trên môi Ä‘á»ng lại nụ cÆ°á»i mÆ¡ hồ mang cả buồn vui? Cái thá»i của tôi, Äại há»c SÆ° phạm (ÄHSP) không phải là sá»± lá»±a chá»n nằm trong TOP các trÆ°á»ng Äại há»c, tháºm chà còn bị “bá» qua†trong má»™t câu “thiệuâ€: “Nhất Y nhì Dược, tạm được Bách khoa, bá» qua SÆ° phạm…â€. NhÆ°ng vá»›i tôi, thì ÄHSP TP Hồ Chà Minh là khu vÆ°á»n tÆ°Æ¡i đẹp, khoa Ngữ Văn là đất mà u Æ°Æ¡m những mầm non xanh, và hôm nay vá»›i chút Ãt thà nh công trong sá»± nghiệp, tôi tá»± hà o được là sinh viên của trÆ°á»ng, của khoa. Tôi là lá»›p sinh viên khóa thứ 2- năm thứ 2 của Khoa Ngữ văn nhÆ°ng đồng thá»i lại là sinh viên khóa thứ 5 của khoa. Äây cÅ©ng là má»™t câu chuyện đặc biệt của tôi khi nhá»› vá» ká»· niệm vá»›i khoa và trÆ°á»ng, để má»—i khi nhá»› lại, vẫn cứ tá»± mỉn cÆ°á»i vui vá»›i riêng mình. Ừ, mà sao tôi lại yêu thế cái khoa Ngữ văn- ÄHSP TP Hồ Chà Minh, để sau khi tạm biệt “ngắt Ä‘oạn†tá»›i ba năm, vẫn thao thiết mong được trở vá» ngồi đúng cái lá»›p C - phiên hiệu lá»›p ngà y trÆ°á»›c, để tiếp nối sá»± há»c trong Ä‘am mê văn chÆ°Æ¡ng. Lứa chúng tôi thuá»™c lá»›p con em miá»n Nam táºp kết theo ba má vá» quê hÆ°Æ¡ng sau năm 1975, há»c theo hệ 10 năm của miá»n Bắc, nên khi và o đại há»c, chúng tôi còn non xèo non xẻo, Ãt tuổi hÆ¡n các bạn miá»n Nam há»c hệ 12 năm, và còn tháºt nhà - “chip hôi†nhÆ° cách gá»i của các “chú giải phóngâ€- các anh bá»™ Ä‘á»™i - lÃnh chiến vừa xuất ngÅ© Ä‘i há»c. CÅ©ng phải nói thêm vá» các “chú giải phóngâ€, phần đông các anh từng là sinh viên đại há»c hay đã há»c hết lá»›p 10 (tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng tú tà i lá»›p 12 trong Nam thá»i ấy) và tình nguyện nháºp ngÅ© và o Nam chiến đấu. Hết chiến tranh, các anh bỠáo lÃnh, trở lại giảng Ä‘Æ°á»ng, và há»c chung cùng đám há»c sinh “nhÆchúng tôi. Nhá»› lại những ngà y đầu tiên ở giảng Ä‘Æ°á»ng 17, 18, khóa chúng tôi hÆ¡n ná»a là các anh chị, má»™t phần là các “chú bá»™ Ä‘á»™iâ€, má»™t phần là sinh viên cÅ© của ÄHSP Sà i Gòn, má»™t phần là giáo viên thu dung của các trÆ°á»ng miá»n Nam… Nên ban đầu, có cái bỡ ngỡ, lạ lẫm, nhìn gì thấy gì cÅ©ng nhÆ° khám phá bất ngá» và thú vị. Vui nhất là những cuá»™c là m quen, các anh các bạn trai ngÆ°á»i miá»n Nam rất thÃch xáp và o “há»™i†gái Hà Ná»™i của chúng tôi, chỉ là thÃch nghe chúng tôi nói, vì “nghe giá»ng Hà Ná»™i sao dá»… thÆ°Æ¡ng quá trá»iâ€. Còn chúng tôi, thì hay lắng nghe các bạn nữ ngÆ°á»i miá»n Nam nói, phát hiện ra nhiá»u từ ngữ tháºt lạ, tháºt thú vị. Äặc biệt “há»™i†các “chú giải phóng†quả tháºt là má»™t thế giá»›i của những Ä‘iá»u kỳ lạ, không chỉ ai cÅ©ng biết chÆ¡i Ä‘Ã n guitar mà chÆ¡i hay, có ngÆ°á»i thồi kèn Harmonica cá»±c kỳ nhuyá»…n, còn hát thì rất hay, hát từ nhạc “đá»â€ đến nhạc tiá»n chiến, tháºm chà có anh hát chèo, diá»…n cả má»™t Ä‘oạn Thị Mầu lên chùa, hay Xúy Vân giả dại… cá»±c chuyên nghiệp. NhÆ°ng Ä‘iá»u có lẽ ấn tượng nhất là khóa 2 chúng tôi được má»™t “dà n†các thầy cô “đỉnh†của “đỉnh†ở khoa Ngữ văn các trÆ°á»ng ÄHSP Hà Ná»™i, ÄH Tổng hợp Hà Ná»™i, ÄHSP Việt Bắc, ÄH Thái Nguyên, ÄH Vinh và o. Các thầy Lê Trà Viá»…n, Hoà ng NhÆ° Mai, Äá»— Äức Hiểu, TrÆ°Æ¡ng ChÃnh, Äinh Gia Khánh, Trần Thanh Äạm, Cù Äình Tú, Hồ Văn Nho, Trần Hữu Tá, Hoà ng Nhân…, các cô Nguyá»…n Khoa Diệu Biên, Nguyá»…n Thị Hảo… Cho tá»›i bây giá», tôi vẫn luôn cho rằng không ai giảng Kiá»u - Nguyá»…n Du hay hÆ¡n thầy Lê Trà Viá»…n, hay dạy Hán Nôm – văn há»c cổ Ä‘iển Trung Quốc - thÆ¡ ÄÆ°á»ng hay và hấp dẫn nhÆ° cô Hảo. Äặc biệt tôi nhá»› cách luyện viết văn của cô Diệu Biên, không biết hôm nay, các thầy cô thá»i nà y có còn dạy nhÆ° thế, đầu tiên cô ra bà i cho viết khoảng 8 trang giấy (tầm A4) - 5000 chữ, rồi cÅ©ng bà i đó cô bắt rút lại còn 2000 chữ - tầm 4 trang, rồi cô nói rút còn 1000 chữ, 500 chữ và sau cùng là 100 chữ. Và ở khóa 5 của khoa, vẫn thuá»™c “Thế hệ chi viện và phát triểnâ€, tôi lại được những ngÆ°á»i thầy “chất lượng cao†thuá»™c hà ng “đỉnh†thá»i đó nhÆ° các thầy Lê Ngá»c Trà ,  Nguyá»…n Tấn Phát, Bùi Mạnh Nhị, Trần Xuân Äá»,  Mai Quốc Liên, Äinh Xuân Hiá»n, Phùng Quý Nhâm, Nguyá»…n Gia PhÆ°Æ¡ng, Hồ SÄ© Hiệp, cô Nguyá»…n Thị Hai, cô Thu Vân, cô PhÆ°Æ¡ng Thảo… Äặc biệt là cô Tô Thị Ãnh, má»™t nữ tu Công giáo - Tiến sÄ© ngà nh Tâm lý há»c đầu tiên của Việt Nam, dạy Tâm lý há»c, đồng thá»i dạy Anh văn cho đám sinh viên miá»n Bắc chúng tôi (không há»c Anh văn ở phổ thông). Cô không những biến giá» há»c môn Tâm lý thà nh những giá» há»c lý thú, biến những lý thuyết thà nh rất nhiá»u Ä‘iá»u ứng dụng thá»±c tế. NhÆ°ng tôi còn biết Æ¡n cô, đã táºn tình chỉ dạy cho tôi há»c môn tiếng Anh, để tôi có vốn liếng tiếng Anh kha khá, sau nà y rất đắc dụng trong công việc của tôi. Tôi ấn tượng nhất thầy Äinh Xuân Hiá»n, dạy Ngôn ngữ, thầy, dÆ°á»›i con mắt của nhiá»u ngÆ°á»i khác có chút “mal-malâ€, phóng túng, hÆ¡i tá»± do, không có sá»± khuôn mẫu chỉn chu của ngÆ°á»i thầy sÆ° phạm nhÆ°ng trong suy nghÄ© của tôi thầy là má»™t ngÆ°á»i thầy “cá»±c chất†vá» chuyên môn, thân thiện và gần gÅ©i vá»›i sinh viên. ThÃch nhất là ngay hồi đó, thầy dạy không theo giáo án mặc định khô khan, mà thầy dạy theo cách của thầy, phóng khoáng, gợi mở, dẫn dắt, các lý thuyết hà n lâm qua thầy trở nên hấp dẫn và gần gÅ©i. Thầy rất thÃch sinh viên phản biện, có những ý kiến trái vá»›i thầy, để sau đó thà y trò cùng nghiên cứu từng luáºn Ä‘iểm xem trò đúng hay thầy đúng, thầy đã lạc háºu hay trò có phát kiến má»›i… Tôi còn nhá»› má»™t lần là m tiểu luáºn môn, thầy cho tôi Ä‘iểm 9, nhÆ°ng phê má»™t câu tôi nhá»› mãi: “Nếu em cứ giữ những quan Ä‘iểm má»›i nà y thì vá»›i thầy giáo khác em sẽ bị Ä‘iểm kémâ€. Các thầy cô đã mở ra nhiá»u cánh cá»a tri thức nhân loại, cho chúng tôi được tiếp cáºn - hiá»u biết - thưởng thức những vẻ đẹp lấp lánh, lá»™ng lẫy của văn chÆ°Æ¡ng, hiểu được những chân-thiện-mỹ mà ngôn ngữ văn chÆ°Æ¡ng mang đến cuá»™c sống nhân gian, để thấy văn chÆ°Æ¡ng là má»™t thà nh tố không thể thiếu góp phần là m nên má»™t thế giá»›i hòa bình, an vui, hạnh phúc, con ngÆ°á»i sống nhân ái nghÄ©a tình, cái thiện thắng cái ác… Thá»i là m sinh viên khóa 2 của Khoa Ngữ văn, nhá»› đêm Há»™i diá»…n đầu tiên của Khoa và o dịp 20/11, lá»›p của tôi tham gia hai tiết mục tốp ca: “Yêu ngÆ°á»i bao nhiêu ta cà ng yêu nghá» bấy nhiêu†- Nguyá»…n Văn Quỳ, và “NÆ°á»›c Nga Tổ quốc tôi†- Nhạc Nga (ká»· niệm 60 năm Cách mạng tháng 10 Nga), do anh Hùng - “chú giải phóng†đà n guitar dạy và đệm cho chúng tôi hát. Không biết có phải do cái tốp ca của lá»›p tôi dá»… thÆ°Æ¡ng hay ngÆ°á»i đệm Ä‘Ã n đẹp nhÆ° “Roméo†mà tiết mục của chúng tôi Ä‘uợc vá»— tay khen quá trá»i. NhÆ°ng để nhá»› và ấn tượng vá»›i tôi mà sau nà y má»—i khi nhá»› lại, cứ thầm cÆ°á»i có má»™t thá»i nhÆ° thế…, nhÆ° thế…., là tổng thể chÆ°Æ¡ng trình, phần lá»›n toà n các ca khúc thanh niên xung phong Ä‘i xây dá»±ng những vùng kinh tế má»›i, là ca khúc thá»i chiến tranh chống Mỹ, ca khúc Nga…, múa cÅ©ng là múa “Cô gái Sà i Gòn Ä‘i tải đạnâ€, “Tiếng chà y trên sóc Bomboâ€, “Cô gái Pako con cháu Bác Hồâ€â€¦, ca khúc nghá» giáo lúc đó rất hiếm, chỉ có 3 bà i: “Cô giáo Tà y cầm Ä‘Ã n lên đỉnh núiâ€- Văn Ký, “Bà i ca ngÆ°á»i giáo viên nhân dânâ€- Hoà ng Vân, và ca khúc lá»›p tôi hát. Má»™t sá»± kiện chấn Ä‘á»™ng không chỉ vá»›i Sà i Gòn - TP Hồ Chà Minh, cuá»™c chiến tranh biên giá»›i Tây Nam và cuá»™c chiến tranh biên giá»›i phÃa Bắc đã là m xáo trá»™n rất nhiá»u cuá»™c sống của Thà nh phố nói riêng. Äã có má»™t số “chú giải phóng†ở các trÆ°á»ng Äại há»c trong thà nh phố tái ngÅ©, lên Ä‘Æ°á»ng ra bảo vệ biên giá»›i. Và lÅ© sinh viên trứng gà trừng vịt chúng tôi cÅ©ng có chút lÆ¡ ngÆ¡, không biết có phải xa ba mình má»™t lần nữa vì chiến tranh, bởi phần lá»›n trong chúng tôi có ba từng là bá»™ Ä‘á»™i, hiện vẫn Ä‘ang tại ngÅ©. Riêng tôi và má»™t bạn nữ nữa trong lá»›p, vốn ba của hai chúng tôi cùng là đồng Ä‘á»™i thá»i đánh Pháp và hiện cÅ©ng vẫn trong quân ngÅ©, cảm thấy mình cần là m gì đó nhÆ° con nhà lÃnh. Thế là cả hai chúng tôi, âm thầm đăng ký tình nguyện và o quân ngÅ©. Tôi bá» dở nghiệp đèn sách, hẹn sẽ quay lại trÆ°á»ng… Ba năm sau tôi trở vá» trÆ°á»ng và cùng há»c vá»›i các bạn khóa 5 của khoa. Vẫn vấn vÆ°Æ¡ng cái lá»›p C ngà y trÆ°á»›c, tôi chá»n lá»›p C, vẫn chá»n ngồi đúng hà ng ghế trong giảng Ä‘Æ°á»ng mà ngà y xÆ°a tôi thÆ°á»ng ngồi, để cảm giác nhÆ° mình Ä‘ang trở vá» nÆ¡i cÅ©, lá»›p cÅ©, cho dù bạn há»c hoà n toà n má»›i, thầy cô cÅ©ng nhiá»u ngÆ°á»i má»›i… NhÆ°ng tình yêu của tôi vá»›i văn chÆ°Æ¡ng và khoa Ngữ văn không có gì thay đổi. Còn nhá»›, những giá» nghỉ trong buổi há»c trên giảng Ä‘Æ°á»ng, khoa Ngữ văn thÆ°á»ng tạo không khà bằng các tiết mục ca hát. Và tôi, đã mang “không khÆcuá»™c chiến biên giá»›i Tây Nam và o giảng Ä‘Æ°á»ng bằng các ca khúc vá» biên giá»›i thá»i đó, đã là m rung Ä‘á»™ng các bạn. Có lẽ các bạn khóa 5 của khoa Ngữ văn nhá»› tôi là nhá»› má»™t cô bạn hay hát, và sau đó thÆ°á»ng hay biá»u diá»…n trong các kỳ Há»™i Khoa, Há»™i TrÆ°á»ng… Còn nhá»›, những chuyến Ä‘i thá»±c tế tìm hiểu ca dao - dân ca ở miá»n Tây Nam Bá»™ vá»›i các thầy giáo, cô giáo. Còn nhá»› những đợt kiến táºp ở các trÆ°á»ng trong thà nh phố, rồi thá»±c táºp lên lá»›p giảng bà i nguyên cả há»c kỳ cùng bao ká»· niệm vá»›i há»c trò… Tôi còn nhá»› ká»· niệm, vì muốn dụ há»c trò thÃch mình khi thá»±c táºp chủ nhiệm ở trÆ°á»ng THPT Lê Quý Äôn, đã rủ các em Ä‘i xem tôi biểu diá»…n ở Nhà Văn hóa Thanh niên Thà nh phố. Còn nhá»› những mùa hè “mang ánh sáng văn hóa†- tÆ°Æ¡ng tá»± nhÆ° phong trà o “Mùa hè xanh†sau nà y của Thà nh Äoà n TPHCM, đến các vùng sâu vùng xa nhÆ° Nhà Bè, Hóc Môn, Củ Chi, Duyên Hải (Cần Giá» hiện nay), để khi chia tay cứ bịn rịn vá»›i đồng bà o và các em nhá» nÆ¡i ấy… Còn nhá»› bao ká»· niệm không thể kể hết vá» thầy cô, bạn bè tình thân, tình thÆ°Æ¡ng mến thÆ°Æ¡ng nhau, má»—i lần hé mở ký ức, là lÅ© lượt tuôn trà o, để nhá»› quay nhá»› quắt, nhá»› the thắt đến từng chi tiết ngà y xÆ°a ấy, từ cái ký túc xá nhá»™n nhạo đến thÆ° viện đầy nhóc sinh viên và o Ä‘á»c sách mà rất tÄ©nh lặng, từ những cuá»™c hẹn hò của nhiá»u đôi bạn dá»c hà nh lang giảng Ä‘Æ°á»ng khi chạng vạng đến những “tình thơ†trong cặp sách Ä‘i lạc để những giáºn há»n dá»… thÆ°Æ¡ng thà nh giai thoại của khoa…. Äể rồi có khi rÆ°ng rÆ°ng, bâng khuâng, thi thoảng chững lại, má»™t ngắt Ä‘oạn nghẹn ngà o, trong danh sách những cái tên lÆ°á»›t qua, thầy cô ấy đã thuá»™c vá» thế giá»›i khác, bạn ấy cÅ©ng đã Ä‘i vá» miá»n xa thẳm… 45 năm, gần 4 Ä‘á»i ngÆ°á»i (tÃnh theo 1 giáp), là má»™t sá»± trưởng thà nh phát triển của Khoa Ngữ văn. Thá»i tôi há»c - khóa 2 và tá»›i khóa 5, má»›i chỉ có má»™t ngà nh Ä‘Ã o tạo duy nhất là giáo viên dạy môn Văn cho trÆ°á»ng PTTH - Cá» nhân SÆ° phạm Ngữ văn. NhÆ°ng hôm nay, nhìn và o danh mục Ä‘Ã o tạo của Khoa, mục tiêu Ä‘Ã o tạo rá»™ng hÆ¡n: Cá» nhân SÆ° phạm Ngữ Văn, Cá» nhân Văn há»c, Cá» nhân Việt Nam há»c, Cá» nhân Tiếng Việt và Văn hóa Việt Nam. Vá»›i các ngà nh Ä‘Ã o tạo: 1- Äà o tạo đại há»c, gồm có: SÆ° phạm Ngữ văn, Văn há»c, Việt Nam há»c, Tiếng Việt và Văn hóa Việt Nam; 2- Äà o tạo sau đại há»c gồm 4 chuyên ngà nh: Cao há»c Văn há»c Việt Nam, Văn há»c nÆ°á»›c ngoà i, Lý luáºn văn há»c, Ngôn ngữ há»c; Nghiên cứu sinh gồm 3 ngà nh: Văn há»c Việt Nam, Văn há»c nÆ°á»›c ngoà i, Lý luáºn Ngôn ngữ. Cho đến hôm nay, ká»· niệm chồng chồng lá»›p lá»›p vá»›i khoa, vá»›i trÆ°á»ng, có những chuyện rất nhá»›, nhÆ° vừa hôm qua, có những chuyện chỉ là tạm quên trong chốc lát, rồi chợt òa khi nhá»› má»™t chi tiết, khÆ¡i lại cả má»™t ngăn ký ức sống Ä‘á»™ng ngà y xÆ°a đó... Và má»—i lần có ai há»i, tôi lại tá»± hà o trong hà m ý biết Æ¡n mà rằng: Tôi xuất thân từ “lò†ÄHSP Thà nh phố Hồ Chà Minh - Khoa Ngữ văn. Vâng! ChÃnh từ “lò†nà y đã Æ°Æ¡m mầm Ä‘am mê văn chÆ°Æ¡ng trong tôi, thức dáºy những mÆ¡ Æ°á»›c Ä‘Æ°á»ng văn, để hôm nay tôi có chút Ãt thà nh tá»±u trong nghiệp viết của mình. Có những rất nhá»› và những tạm quên để nhá»› nhiá»u hÆ¡n Khoa Ngữ văn - ÄHSP Thà nh phố Hồ Chà Minh. TP. Hồ Chà Minh, 20/10/2021 |