Khoa Ngữ văn Trường Đại học Sư phạm TP. Hồ Chí Minh được thành lập từ tháng 5 năm 1976. Ngay từ khi mới thành lập, bên cạnh việc bắt đầu tuyển sinh và giảng dạy khóa I, Khoa còn tiếp tục đào tạo hàng trăm sinh viên của Trường Đại học Sư phạm Sài Gòn trước đây. Lúc này, quy mô của Khoa còn khá nhỏ bé. Về nhân sự, ngoài một số ít giảng viên tại chỗ, phần lớn giảng viên thế hệ đầu tiên của Khoa là từ các trường Đại học Sư phạm Hà Nội, Đại học Sư phạm Vinh, Đại học Sư phạm Việt Bắc chuyển vào.

Cùng với sự lớn mạnh của Trường, lực lượng giảng viên của Khoa được tăng cường từ nhiều nguồn: giảng viên được đào tạo ở nước ngoài về, giảng viên từ các trường đại học trên cả nước chuyển đến, sinh viên xuất sắc của các trường đại học khác và của Khoa được tiếp nhận.
Hiện nay, Khoa Ngữ văn có 44 giảng viên và 3 nhân viên văn phòng (không tính 4 giảng viên mới tiếp nhận trong tháng 11 năm 2008). Trong đó có 8 Phó giáo sư – Tiến sĩ, 14 Tiến sĩ (không tính 8 Tiến sĩ là Phó giáo sư), 14 Thạc sĩ và 8 cử nhân.

Đến nay, các giảng viên Khoa Ngữ văn có gần 100 đầu sách đã được xuất bản. Nhiều giảng viên tham gia biên soạn, thẩm định sách giáo khoa trung học cơ sở và trung học phổ thông.
Hơn 30 năm qua, Khoa Ngữ văn đã đào tạo 7427 cử nhân các hệ (trong đó có 4085 sinh viên hệ chính quy, 2511 sinh viên hệ tại chức, 831 sinh viên hệ chuyên tu), 349 Thạc sĩ và 24 Tiến sĩ Ngữ văn.
Khoa Ngữ văn đã vinh dự đón nhận Huân chương Lao động hạng Ba của Chủ tịch nước (năm 1996) và bằng khen của Bộ Giáo dục và Đào tạo (năm 2005).