Ngôn ngữ

Vietnamese-VNFrench (Fr)简体中文English (United Kingdom)

Khoa Khoa Há»c Giáo Dục
CÆ¡m cha áo mẹ chữ thầy. Gắng công mà há»c có ngày thành danh.
  

XÔCÆ RÃT (469-399 TCN) PDF Print E-mail
Sunday, 17 April 2016 22:16

Ảnh từ Internet.

XôcÆ¡rát là má»™t nhà triết há»c duy tâm nổi tiếng thá»i cổ đại Hy Lạp. Ông ra Ä‘á»i tạu thành bang Aten (Athenes) trong má»™t gia đình cha làm nghá» Ä‘iêu khắc và mẹ là má»™t bà đỡ.

Thá»i thanh niên, XôcÆ¡rát rất tích cá»±c, hăng thái tham dá»± các buổi diá»…n thuyết, bài giảng cá»§a các triết gia hùng biện như Pácmênít (Parménide), Dênông (Zénon), Anaxago (Anaxagore), Gioócgiát (Gorgias)…

XôcÆ¡rát phản đối chá»§ nghÄ©a duy vật, không quan tâm đến việc nghiên cứu khoa há»c tá»± nhiên và phản đối vô thần luận. Ông tập hợp xung quanh mình má»™t nhóm quý tá»™c nhằm tiến hành cuá»™c đấu tranh tư tưởng và chính trị chống chính thể dân chá»§ Aten. Khi chế độ này được khôi phục, ông đã bị kết án tá»­ hình vì ba tá»™i: Bài xích thần linh, chống đối chế độ và há»§ hóa giá»›i trẻ.

Triết há»c XôcÆ¡rát là há»c thuyết dạy con ngưá»i sống. Theo ông, mục đích cá»§a triết há»c là dạy đức hạnh. Ông đưa ra má»™t luận Ä‘iểm nổi tiếng là “con ngưá»i, hãy nhận thức chính mìnhâ€. Nhận thức chính mình ở đây không chỉ như má»™t nhân cách mà còn như là má»™t con ngưá»i nói chung.

Muốn nhận thức được chính mình, cần phải bắt đầu từ nghi ngá» sá»± hiểu biết cá»§a mình. Chính vì vậy, XôcÆ¡rát thưá»ng nói má»™t cách khiêm tốn “Tôi biết rằng tôi không biết gì hếtâ€. CÅ©ng chính từ đó, phương pháp XôcÆ¡rát ra Ä‘á»i nhằm phát hiện “chân lý†bằng cách tranh luận.

Phương pháp XôcÆ¡rát bao gồm 4 yếu tố gắn bó mật thiết vá»›i nhau. Äó là:

- Mỉa mai (Ironie)

- Äỡ đẻ (Maieutique)

- Quy nạp (Induction)

- Xác định hay định nghĩa (Définition)

Mỉa mai là biện pháp phản biện bằng cách nêu lên những câu há»i nhằm dồn ngưá»i đối thoại sa vào tình trạng mâu thuẫn khiến há» nhận thấy sá»± dốt nát cá»§a mình và phải thừa nhận chân lý. Äó là má»™t hệ thống câu há»i như các câu há»i mẹo, há»i vặn mang tính châm biếm, mỉa mai, vạch ra những ý ngược Ä‘á»i, trá»› trêu cá»§a ngưá»i đối thoại.

Äỡ đẻ là thá»§ pháp tiếp theo nhằm giúp cho ngưá»i đối thoại tìm ra và thừa nhận chân lý. Thá»§ pháp này tá»±a như bà đỡ đẻ giúp cho bà mẹ sinh ra đứa trẻ được mẹ tròn con vuông (đỡ đẻ).

Quy nạp là thá»§ pháp so sánh, đối chiếu nhiá»u trưá»ng hợp cá biệt để tìm ra được cái phổ biến, cái chung dẫn tá»›i khái niệm.

Xác định hay định nghĩa là thủ pháp cuối cùng nhằm chia các khái niệm thành “giống†và “loại†định nghĩa được sự vật, hiện tượng một cách chặt chẽ.

Theo ông, bất cứ ngưá»i nào, muốn hiểu biết má»™t cách thấu đáo, muốn là ngưá»i có tri thức uyên bác, Ä‘á»u phải là ngưá»i có thể định nghÄ©a được sá»± vật, hiện tượng má»™t cách chặt chẽ, nếu không dù có tài hùng biện tá»›i đâu cÅ©ng vẫn là ngưá»i dốt nát mà thôi.

XôcÆ¡rát không chỉ tranh luận vá»›i phái “ngụy biện†và môn đồ cá»§a há» mà còn đào tạo được nhiá»u môn đồ cùa mình.

Bằng phương pháp XôcÆ¡rát ông không chỉ dạy cho há»c sinh lý thuyết suông mà còn dẫn dắt há» má»™t lối sống má»›i, giúp cho tâm hồn hỠđạt được sá»± thư thái cá»§a má»™t con ngưá»i có đức hạnh, tìm được chân lý, hạnh phúc trong cuá»™c sống hiện tại và tương lai.

Trong nhà trưá»ng cận, hiện đại, phương pháp XôcÆ¡rát đã được nhiá»u thầy giáo, nhiá»u nhà giáo dục tiến bá»™ vận dụng trong công tác giảng dạy cá»§a mình (phát vấn, phát huy tính tích cá»±c đàm thoại, qui nạp…)

Trong công cuá»™c đổi má»›i giáo dục hiện nay, việc đổi má»›i phương pháp giảng dạy Ä‘ang là vấn đỠcấp bách, đòi há»i sá»± ná»— lá»±c, sáng tạo lá»›n lao cá»§a cá»§a thầy và trò. Trong bối cảnh đó, vận dụng má»™t cách có chá»n lá»c, sáng tạo và nâng cao “phương pháp XôcÆ¡rát†kết hợp hữu cÆ¡ vá»›i những phương pháp dạy há»c khác, chúng tôi cho rằng có thể nâng cao chất lượng dạy và há»c má»™t cách vừng vàng, chắc chắn.

Nguyễn Phú Tuấn

 


 Lượng Truy Cập