Ngôn ngữ

Vietnamese-VNFrench (Fr)简体中文English (United Kingdom)

Khoa Khoa Há»c Giáo Dục
CÆ¡m cha áo mẹ chữ thầy. Gắng công mà há»c có ngày thành danh.
  

PÉTXTALÔDI (1746-1827) PDF Print E-mail
Sunday, 17 April 2016 12:51

Ảnh từ Internet

Giôhan Henrich Pétxtalôdi (Johann Heinrich Pestalozz) sinh ngày 21 tháng 01 năm 1746 tại Duyrich, Thụy SÄ©. Mồ côi cha từ 5 tuổi, Pétalôdi lá»›n lên trong sá»± chăm sóc yêu thÆ°Æ¡ng của mẹ và bà quản gia thân thiết. Äó chính là cái nôi ban đầu tạo nên má»™t thầy giáo tÆ°Æ¡ng lai tràn đầy niá»m thÆ°Æ¡ng yêu đối vá»›i trẻ em, đối vá»›i con ngÆ°á»i.

Thá»i thÆ¡ ấu, Pétxtalôdi là má»™t cậu bé ngây thÆ¡, hay mÆ¡ má»™ng, nên bạn bè thÆ°á»ng cợt đùa, chế giá»…u. Sau khi tốt nghiệp trung há»c, ông theo há»c trÆ°á»ng cao đẳng chuyên khoa ngữ văn và triết há»c. Ở đây, chịu ảnh hưởng sâu sắc những tÆ° tưởng dân chủ, tiến bá»™ của các nhà khai sáng Pháp, ông đã bắt đầu đồng cảm vá»›i các há»c sinh nghèo phải bá» há»c.

Cuối thế kỉ XVIII, nông dân Thụy Sĩ bị bần cùng hóa dưới ách bóc lột nặng nỠcủa giai cấp tư sản. Cùng với bè bạn, Pétxtalôdi muốn hoạt động để giúp đỡ nông dân.

NhÆ°ng tác phẩm “Khế Æ°á»›c xã há»™i†(contrat social) và Émile của Rútxô (J.J.Roussoau) ảnh hưởng mạnh mẽ đến nhận thức của ông và Pétxtalôdi đã gia nhập “Há»™i Thụy Sĩ†của nhóm thanh niên trẻ yêu nÆ°á»›c, viết bài cho báo “Ká»· niệm†của nhóm. Vì thế, khi tốt nghiệp ông không được chính quyá»n bổ dụng.

Ông Ä‘i vào cuá»™c sống ngÆ°á»i nông dân, nghiên cứu loại cây thiên thảo (garance), phổ biến cho há» cách trồng và sá»­ dụng. Năm 1768, ông tá»± tay khai hoang vay tiá»n thành lập má»™t nông trÆ°á»ng kiểu má»›i để nông dân đến há»c tập vá» trồng trá»t và tiểu công nghiệp nhÆ°ng không thành công.

Năm 1774, Pétxtalôdi quyên góp lập ra má»™t cô nhi viện nuôi dạy trẻ mồ côi vá»›i ý định cho trẻ vừa được ăn há»c vừa lao Ä‘á»™ng để tá»± lá»±c cánh sinh. NhÆ°ng sức trẻ mồ côi có hạn, khả năng vật chất của ông ít á»i nên cuối cùng lại thất bại.

Năm 1780, ông viết tác phẩm “Buổi chiá»u của ngÆ°á»i ẩn sĩ†nói lên những chủ trÆ°Æ¡ng giáo dục và những nguyên tắc giảng dạy của mình. Năm 1781, ông sáng tác tiểu thuyết “Lêôna và GiéctÆ¡ruýt†nói lên ná»—i bần cùng của nông dân và ý đồ cải thiện cuá»™c sống vật chất và tinh thần của há».

Mặc dù chÆ°a hiểu rõ bản chất của giai cấp địa chủ, cách giải quyết vấn Ä‘á» còn ngây thÆ¡, song tác phẩm có ảnh hưởng lá»›n đến trí thức châu Âu và bản thân ông được nhà nÆ°á»›c cách mạng Pháp công nhận là ngÆ°á»i công dân của nÆ°á»›c cá»™ng hòa Pháp.

Năm 1798, quân Ä‘á»™i Pháp tràn vào giúp giai cấp tÆ° sản Thụy SÄ© tiêu diệt chế Ä‘á»™ phong kiến, lập nên nÆ°á»›c cá»™ng hòa Henvêchi (Helvétie). Chiến tranh đã tàn phá nặng nể Thụy SÄ© và để lại nhiá»u trẻ mồ côi.

Pétxtalôdi được chính quyá»n giao cho việc tổ chức má»™t trại trẻ mồ côi ở thành phố Xtăng (Stang). HÆ¡n 80 em đói rách, gầy guá»™c, ghẻ lở được ông thâu tập lại trong má»™t nhà thá» cÅ©. Ông đã trông nom, dạy dá»— các em vá»›i tất cả tình thÆ°Æ¡ng yêu của má»™t ngÆ°á»i cha, cảm hóa chúng bằng tấm lòng chân thật của mình.

“Phải cho trẻ em của tôi nhận thấy rằng từ sáng sá»›m đến tối, trong má»—i khoảnh khắc của má»™t ngày…lúc nào lòng tôi cÅ©ng là vì các em, phải để các em thấy rằng hạnh phúc của các em là hạnh phúc của tôi, thích thú của các em là thích thú của tôiâ€.

Pétxtalôdi còn cảm hóa chúng bằng sự gương mẫu, tận tụy, đồng cam cộng khổ với trẻ. Chính ở đây, ơng đã tổ chức trại trẻ trên các nguyên tắc sau:

- Khơi dậy lòng bác ái ở trẻ.

- Gia đình hóa việc nuôi dạy trẻ

- Gương mẫu trong việc giáo dục đạo đức

- Coi trá»ng giáo dục lao Ä‘á»™ng

NhÆ°ng rồi chiến tranh lan tá»›i, trại trẻ lại phải đóng cá»­a. Từ năm 1799 đến 1804, ông dạy ở má»™t trÆ°á»ng tiểu há»c, rồi phụ trách Há»c viên Béctút (Berthoud). Sau đó, ông được má»i đến dạy má»™t trÆ°á»ng trung há»c ở Yvécdôn (Yverdon). Nhá» tài năng và kết quả, danh tiếng ông vang dá»™i khắp châu Âu. Từ nhiá»u nÆ°á»›c các há»c giả, các nghệ sÄ©, tÆ°á»›ng tá, vua chua…đến thăm ông. Nga hoàng AlechxandÆ¡rÆ¡ tặng thưởng ông 5.000 rúp và Huân chÆ°Æ¡ng. Hoàng đế Ão cÅ©ng gởi tặng phẩm biếu ông. Các thế hệ há»c trò tôn vinh ông là “Cha Pétxtalôdiâ€, còn má»i ngÆ°á»i tặng ông danh hiệu “Thầy của các thầyâ€.

Năm 1818, tuy già yếu, ông đã dùng khoản tiá»n nhuận bút khá lá»›n để thá»±c hiện Æ°á»›c mÆ¡ suốt Ä‘á»i là lập ra má»™t ttÆ°á»ng há»c cho con em nhà nghèo. Tiếc thay, chỉ được 7 năm, gặp bao khó khăn, rắc rồi, ông lại phải đóng cá»­a trÆ°á»ng, quay trở vá» Trại má»›i sau trên 50 năm xa cách.

Ngày 17 tháng 2 năm 1827 ông qua Ä‘á»i, thá» 81 tuổi. Pétxtalôdi đã cống hiến trá»n vẹn cuá»™c Ä‘á»i cho những ngÆ°á»i nghèo khổ, cho thế hệ trẻ, nhất là các em bị thiệt thòi, côi cút.

Trên nấm mồ ông yên nghỉ, nhân dân miá»n Ãcgôvi đã dá»± má»™t tấm bia ká»· niệm mang dòng chữ “Tất cả cho ngÆ°á»i khác, không gì cho mìnhâ€.

Nguyễn Phú Tuấn

 


 Lượng Truy Cập