
Ảnh từ Internet
J.A.Cômenxki là má»™t nhà giáo dục vÄ© đại ngưá»i Séc (Tiệp Khắc) là đại biểu xuất sắc cá»§a chá»§ nghÄ©a nhân văn, là nhà hoạt động xã há»™i lá»›n cá»§a Tiệp Khắc trong những năm giữa thế kỉ XVII.
Ông sinh ra trong má»™t gia đình thợ xay bá»™t, theo đạo Tin là nh. Do mồ côi cả cha lẫn mẹ nên được Há»™i anh em những ngưá»i Tiệp Khắc – má»™t tổ chức bao gồm những ngưá»i có tư tưởng yêu nước, tiến bá»™, muốn tiến hà nh cuá»™c cách mạng xã há»™i xóa bá» chế độ bất công, Ä‘en tối, đầy tá»™i ác ở Tiệp Khắc lúc đó-nuôi dưỡng, bảo trợ và gởi ra nước ngoà i há»c táºp. Ông đã theo há»c các trưá»ng đại há»c Hecboor và Heiderbord ở Äức.
Năm 1614, ông trở vá» Tiệp Khắc nguyện hiến dâng cuá»™c Ä‘á»i mình cho sá»± nghiệp giáo dục cá»§a nhân dân Tiệp Khắc. Nhưng đến năm 1618, má»™t cuá»™c khởi nghÄ©a cá»§a nhân dân Tiệp Khắc chống lại chÃnh quyá»n cá»§a hoà ng đế Äức (nước Tiệp lúc đó bị nháºp và o lãnh địa cá»§a hoà ng đế Äức) bùng nổ và tiếp sau đó là cuá»™c chiến tranh 30 năm (1618-1648), nước Tiếp bước và o thá»i kì bị tà n phá rất nặng ná». Rất nhiá»u ngưá»i tham gia cuá»™c cuá»™c khởi nghÄ©a bị kết án tá» hình, hà ng ngà n gia đình quý tá»™c thị dân bị kết án và trúc xuất khá»i Tiệp, trong số đó có nhiá»u đại biểu ưu tú cá»§a ná»n văn hóa Tiệp: những nhà bác há»c, nhà văn, giáo sư, thầy thuốc giá»i, những ngưá»i thợ thá»§ công có trình độ chuyên môn cao. Há»™i anh em những ngưá»i Tiệp Khắc cÅ©ng bị đà n áp và trục xuất ra nước ngoà i. Cômenxki cÅ©ng nằm trong số những ngưá»i bị trục xuất đó. Ông lánh nạn và trú ngụ tại thà nh phố Letnô (Ba Lan).
Cả cuá»™c Ä‘á»i ông hiến dâng cho sá»± nghiệp giáo dục (dạy há»c, viết sách giáo khoa, nghiên cứu là luáºn dạy há»c và giáo dục). Ông đã để lại cho nhân loại hÆ¡n 100 tác phẩm giáo dục, trong đó có các tác phẩm kiệt tác đóng góp và o kho tà ng giáo dục những kinh nghiệm quý báu. Những tác phẩm lá»›n nhất là :
Ngôn ngữ nháºp môn (1631). Tác phẩm được coi là cuốn sách giáo khoa đầu tiên nói vá» việc kết hợp dạy há»c tiếng Latinh vá»›i việc tìm hiểu thế giá»›i xung quanh.
Phép giáo huấn vÄ© đại (1632): đây là má»™t tác phẩm kiệt xuất, mang những tư tưởng giáo dục vượt thá»i đại vá» là luáºn dạy há»c và giáo dục; là má»™t tác phẩm có tÃnh chất kinh Ä‘iển đầu tiên ở châu Âu vá» hệ thống tri thức khoa há»c giáo dục, đánh dấu giáo dục há»c tách ra khá»i triết há»c và trở thà nh má»™t khoa há»c độc láºp.
Trưá»ng há»c lòng mẹ (1633): tác phẩm chuyên nghiên cứu vá» giáo dục trẻ mẫu giáo.
Thế giá»›i tranh ảnh (1658) và hà ng hoạt các tác phẩm vá» giáo dục há»c khác như: Bước và o ngưỡng cá»a cá»§a ngôn ngữ, Khai trừ sá»± lưá»i biếng ra khá»i nhà trưá»ng.
J.A.Cômenxki đã tổng hợp và khái quát toà n bá»™ những kinh nghiệm thá»±c tế và là luáºn giáo dục thá»i kì văn nghệ Phục hưng thà nh hệ thống là luáºn sư phạm, đặt ná»n móng cho việc xây dá»±ng ná»n giáo dục tiên tiến, hiện đại cá»§a chá»§ nghÄ©a tư bản sau nà y.
Bùi Minh Hiá»n, Nguyá»…n Quốc Trị |