Ảnh từ Internet.
Â
Tên của bà thÆ°á»ng gợi lên hình ảnh đã lá»—i thá»i của má»™t bà già má»™t ngà y nà o đó đã có ý tốt là m cho các đồ dùng há»c táºp phù hợp vá»›i tầm vóc những đứa trẻ và đã cho chúng ngồi trên những chiếc ghế tá»±a nhá» trÆ°á»›c những cái bà n nhá» sau khi đã rá»a tay trong những bavabô nhá». Äiá»u đó chứng tá» rằng ngÆ°á»i ta có thể trở thà nh nổi tiếng mà vẫn bị hiểu nhầm đến tai hại.
Maria Môngtexori sinh năm 1870 ở tỉnh Ancôn của nÆ°á»›c Italia. Năm 1870 cÅ©ng là năm thống nhất nÆ°á»›c Italia. Bà là ngÆ°á»i đồng thá»i vá»›i ÄÆ¡crôli ở Bỉ và ClapareÄ‘Æ¡ ở Thụy SÄ©. Là ngÆ°á»i phụ nữ đầu tiên nháºn danh hiệu bác sÄ© y khoa ở Italia, bà còn có bằng cá» nhân khoa há»c tá»± nhiên. NgÆ°á»i ta Ä‘á» nghị bà nháºn chức giáo sÆ° khoa vệ sinh ở má»™t trÆ°á»ng đại há»c nữ ở Roma. NhÆ°ng bà lại hÆ°á»›ng vá» những ngÆ°á»i thiệt thòi nhất trong tất cả các bệnh nhân – những bệnh nhân tâm thần. Cà ng ngà y bà cà ng quan tâm đến những trẻ cháºm tiến mà lúc bấy giá» không có má»™t cÆ¡ cấu tiếp nháºn nà o khác ngoà i nhà cứu tế và dưỡng Ä‘Æ°á»ng. Bà đặc biệt chú ý đến những tÆ° tưởng của Itar, má»™t thầy thuốc và nhà sÆ° phạm Pháp thế kỉ XIX, má»™t trong những ngÆ°á»i đầu tiên quan tâm đến việc giáo dục những trẻ em cháºm phát triển vá» trà tuệ. Bà chép lại những quan sát vá» Vichto, đứa trẻ hoang dã miá»n Avâyrông, mà ngÆ°á»i thầy Pháp đã nêu lên.
Từ những công trình đó, kết hợp vá»›i ảnh hưởng của những quan Ä‘iểm giáo dục của Giăng Giăc Rútxô, Maria Môngtêxori ghi nhá»› nhất là khái niệm “má»™t đứa trẻ không phải là ngÆ°á»i lá»›n chÆ°a hoà n chỉnh†mà trái lại nó là “bố của ngÆ°á»i lá»›nâ€. Äể Ä‘i sâu nhiên cứu những đứa trẻ cháºm tiến, bà kết hợp khoa há»c vá»›i phÆ°Æ¡ng pháp thá»±c nghiệm. Sau khi đã thà nh láºp má»™t trÆ°á»ng Ä‘Ã o tạo giáo viên giáo dục lại, ngÆ°á»i phụ nữ tiên phong nà y mở má»™t lá»›p thá»±c hà nh, ứng dụng đón nháºn những đứa trẻ có khuyết táºt. Các trẻ nà y tiến bá»™ trông thấy và dần dà bà có niá»m tin chắc chắn rằng những phÆ°Æ¡ng pháp tÆ°Æ¡ng tá»± áp dụng cho những đứa trẻ bình thÆ°á»ng sẽ phát triển những năng lá»±c của chúng. ChÃnh là do được những nguyên tắc đó Ä‘á»™ng viên cổ vÅ© mà năm 1907 bà lao và o má»™t thà nghiệm quyết định ở khu phố phố Xan Lôrenzô ở Rôma, nÆ¡i có nhiá»u khu nhà táºp thể của ngÆ°á»i lao Ä‘á»™ng. Cái Cada dei bambini (Tiếng Italia nghÄ©a là nhà trẻ) đầu tiên ra Ä‘á»i. Những bÆ°á»›c khởi đầu không lấy gì là m vinh quang, nhÆ°ng sá»± tiến bá»™ của trẻ đã gây ấn tượng mạnh. Và ngÆ°á»i ta mở những nhà trẻ má»›i khắp nÆ°á»›c Italia. Cùng thá»i gian đó, bà tổ chức nhiá»u cuá»™c diá»…n thuyết ở nhiá»u nÆ°á»›c, đặc biệt là ở Hoa Kì. Những cuá»™c diá»…n thuyết đó góp phần giá»›i thiệu phÆ°Æ¡ng pháp của bà ra toà n thế giá»›i.
Hình ảnh của Maria Môngtexôri bị tổn thÆ°Æ¡ng do sá»± sùng tÃn của các đồ đệ của bà đã “phong thánh†cho bà khi bà còn sống. Tuy nhiên, đây là má»™t ngÆ°á»i không há» xu thá»i, mà là má»™t trong những ngÆ°á»i đầu tiên theo chủ nghÄ©a nữ quyá»n. Bất chấp những phong tục tÆ° sản thá»i bà , bà đã không lấy chồng, song Ä‘iá»u đó không cản trở bà sinh đứa con trai. Bà đem nó theo trong nhiá»u cuá»™c du lịch và sau nà y nó trở thà nh cá»™ng tác viên gần gÅ©i của bà . Năm 1934, bà từ bá» nÆ°á»›c à phát xÃt, tiếp tục sá»± nghiệp của mình ở nÆ°á»›c Cá»™ng hòa Tây Ban Nha, rồi ở quốc gia Ấn Äá»™ trẻ tuổi, ở bất cứ đâu ngÆ°á»i ta Ä‘á»u vui lòng cho phép bà mở những trÆ°á»ng há»c quán triệt quan Ä‘iểm của bà vá» giáo dục, mà điểm mấu chốt là tạo má»i thuáºn lợi cho đứa trẻ phát triển, qua việc thao tác bằng tay những đồ váºt và những váºt liệu, bằng trò chÆ¡i và sá»± tá»± là m chủ mình.
Năm 1952, và o tuổi tám mÆ°Æ¡i mốt, trong khi Ä‘ang chuẩn bị bay sang má»™t nÆ°á»›c châu Phi (Gana) thì bà qua Ä‘á»i ở Hà Lan.
Nguyá»…n DÆ°Æ¡ng KhÆ° |