|
Kà ỨC PLEIKU: TẢN MẠN NHá»®NG CON ÄƯỜNG PHá» NÚI |
Wednesday, 06 May 2015 08:42 |
TẢN MẠN NHá»®NG CON ÄƯỜNG PHá» NÚI[1]
Vá» Pleiku, tôi vẫn hay lái xe máy chạy lòng vòng. Má»—i con Ä‘Æ°á»ng biết bao kỉ niệm. XÆ°a chỉ chạy hết Lê Lợi ra ngã ba Hoa LÆ°, vòng lên Phan Äình Phùng, gặp Lý Thái Tổ rẽ trái tá»›i Hoà ng Diệu (nối dà i), rồi lại rẽ trái xuôi Hoà ng Diệu vá» vòng xoay Diệp KÃnh là xem nhÆ° đã đủ má»™t vòng ná»™i ô Phố núi! Dá»c ngang dà i ngắn bên trong thì thÆ°á»ng Ä‘i lại cÅ©ng chỉ mấy Ä‘Æ°á»ng quen: Lê Văn Duyệt (Trần Phú), Quang Trung, Hai Bà TrÆ°ng, Phan Bá»™i Châu, Phó Äức ChÃnh (Nguyá»…n Văn Trá»—i), Nguyá»…n Thái Há»c và quanh khu chợ Má»›i (nay là Trung tâm ThÆ°Æ¡ng mại Pleiku)…
Vá»›i cÆ° dân Pleiku cÅ©, con Ä‘Æ°á»ng Hoà ng Diệu (nay là Hùng VÆ°Æ¡ng) hẳn không ai không nhá»›. Con Ä‘Æ°á»ng nà y chạy từ cầu Há»™i Phú, lên tá»›i Lý Thái Tổ. Äó là cái xÆ°Æ¡ng sống của thị xã cao nguyên, cá»a ngõ dẫn và o tỉnh lị. Äó cÅ©ng là con Ä‘Æ°á»ng đến lá»›p của rất nhiá»u ngÆ°á»i, nÆ¡i tá»a lạc của các trÆ°á»ng: Tiểu há»c VÄ©nh HÆ°ng (tÆ° thục), Nam Tiểu há»c (công láºp), Tuyên Äức, Trung há»c Pleiku, Thánh Phao Lồ; chÆ°a kể, há»c sinh các trÆ°á»ng Bồ Äá» Â (Ä‘Æ°á»ng SÆ° Vạn Hạnh), Minh Äức (Ä‘Æ°á»ng Lê Lợi) nhiá»u ngÆ°á»i Ä‘i há»c cÅ©ng qua đây. Thị xã nhá», há»c sinh Ä‘i bá»™ đến trÆ°á»ng là chÃnh. TrÆ°á»›c năm 1975, Ä‘Æ°á»ng Hoà ng Diệu chỉ có Ä‘oạn giữa - khoảng từ ngã ba Diệp KÃnh đổ lên BÆ°u Ä‘iện - là sầm uất, tấp náºp; sá»± náo nhiệt đó kéo lan qua vòng cung lân cáºn: Phan Bá»™i Châu – Quang Trung – Phan Châu Trinh và Lê Lợi. Thả bá»™ lang thang thÆ°á»ng cÅ©ng chỉ trên mấy Ä‘Æ°á»ng nà y.  Nhà tôi hồi ấy nằm trong khuôn viên Ty Công chánh (nay là Sở Giao thông Váºn tải), sáng sáng tôi quần xanh áo trắng Ä‘i bá»™ trên Ä‘Æ°á»ng Trịnh Minh Thế (nay là Trần HÆ°ng Äạo) dÆ°á»›i hai hà ng cây rợp lá (có mùa, sâu lông còn rÆ¡i lá»™p bá»™p phải vừa chạy vừa huÆ¡ táºp vở trên đầu) rồi rẽ phải Hoà ng Diệu Ä‘i má»™t hồi lâu má»›i đến trÆ°á»ng. Còn nhá»›, trong lạnh buốt ban mai, bóng chúng tôi hòa lẫn sÆ°Æ¡ng mù, cách nhau và i bÆ°á»›c đã không nhìn rõ mặt.
Nhân tiện, nói vá» con Ä‘Æ°á»ng Trịnh Minh Thế, nay là Trần HÆ°ng Äạo. Äây là con Ä‘Æ°á»ng đẹp nhất tỉnh lị, do có nhiá»u công sở, dinh thá»± và cổ thụ, lại Ãt xe cá»™ lÆ°u thông. Sau nà y, khi TrÆ°á»ng Nữ Trung há»c Pleime rồi đến TrÆ°á»ng Bán công Phạm Hồng Thái ra Ä‘á»i, đây là con Ä‘Æ°á»ng giá» tan trÆ°á»ng luôn rợp trắng tà áo nữ sinh và tất nhiên cÅ©ng không thiếu bóng dáng những chà ng trai si tình nối bÆ°á»›c!
Má»™t con Ä‘Æ°á»ng đẹp tÆ°Æ¡ng tá»± nữa là đưá»ng Quang Trung, Ä‘Æ°á»ng vá» hÆ°á»›ng chợ Má»›i của há»c trò TrÆ°á»ng Trung há»c Minh Äức. Cuối con Ä‘Æ°á»ng ngắn giáp vá»›i Hai Bà TrÆ°ng nà y, hồi đó có Khu Biệt Ä‘iện mát rá»™ng tá»a lạc má»™t ngôi nhà kiểu nhà sà n bằng gá»— tuyệt đẹp, nÆ¡i thanh thiếu nhi trong thị xã – nhất là HÆ°á»›ng đạo sinh - thÆ°á»ng tụ táºp sinh hoạt táºp thể và o má»—i cuối tuần. Trên sà n nhà gá»— nâu bóng ấy, chúng tôi cùng nhau vui chÆ¡i, ca hát. Tháºt uổng phÃ, sau 1975 ngôi Biệt Ä‘iện đã bị dỡ bỠđể xây dá»±ng má»›i thà nh cÆ¡ quan cấp tỉnh, nếu không, tại trung tâm Pleiku giỠđã có má»™t địa Ä‘iểm tham quan là tưởng vá»›i bá» dà y lịch sá» và kiến trúc Ä‘á»™c đáo dà nh cho du khách!
Ngà y nay ở trung tâm Pleiku có má»™t con Ä‘Æ°á»ng táºp trung rất nhiá»u quán cà phê ấn tượng được nhiá»u ngÆ°á»i tìm đến là đưá»ng Wừu, chạy từ Lý Thái Tổ đến táºn Nguyá»…n Thái Há»c. Cả khu vá»±c nà y, xÆ°a kia là xóm đạo Äức An vá»›i các ô nhà vÆ°á»n xanh mát nằm hai bên những Ä‘Æ°á»ng đất thẳng tắp, có phần tách biệt vá»›i phố xá náo nhiệt cách đó không xa. Bây giá» toà n bá»™ khu vá»±c nà y đã được phố hóa cùng vá»›i sá»± xuất hiện của Công viên hồ Diên Hồng thÆ¡ má»™ng vắt qua má»™t dòng suối. Quán cà phê phát triển ở khu Äức An nà y quả là má»™t lá»±a chá»n hợp lÃ. NhÆ°ng đó là những con Ä‘Æ°á»ng cà phê hiện tại. Còn trÆ°á»›c 1975, in trong tâm khảm má»i ngÆ°á»i lại là má»™t con Ä‘Æ°á»ng yên tÄ©nh khác nằm gần chợ Má»›i: Phan Thanh Giản (nay là Lê Hồng Phong, nÆ¡i Ä‘ang tá»a lạc má»™t quán cà phê được nhiá»u ngÆ°á»i biết: Pleiku’s Ngon) vá»›i hai quán Văn và Băng. Văn thì được những ngÆ°á»i kÄ© tÃnh Æ°a ngồi, không gian kÃn đáo và ấm cúng, khách thanh lịch, âm nhạc dịu êm. Băng thì trẻ trung hÆ¡n, gắn vá»›i má»™t “nà ng thơ†nữ sinh Minh Äức có những bà i tản văn thÆ¡ má»™ng đăng trên Tuổi Ngá»c! Ngoà i ra, còn có Kim Liên trên Ä‘Æ°á»ng Hoà ng Diệu, Vị Thủy - Phó Äức ChÃnh… Tồn tại ngắn ngủi hÆ¡n, có Thu Hà trên Ä‘Æ°á»ng Hai Bà TrÆ°ng (không phải Thu Hà - Nguyá»…n Thái Há»c bây giá»), ThÆ°Æ¡ng – Lê Lợi, Tay Trái – Lê Lai…  CÅ©ng không thể không nhắc đến má»™t quán cà phê bình dân tuy không bảng hiệu nhÆ°ng vô cùng nổi tiếng dà nh cho “dân nghiện†thÆ°á»ng được gá»i là cà phê Dinh Äiá»n (do nằm trong khu dinh Ä‘iá»n) trên Ä‘Æ°á»ng Hai Bà TrÆ°ng, đằng sau cÆ¡ quan Thanh tra tỉnh hiện nay.
Hòa bình rồi, nhiá»u con Ä‘Æ°á»ng từng bị rà o chắn được khai thông; nhiá»u khu quân sá»±, khu gia binh trở thà nh khu dân sinh đông đúc. ÄÆ°á»ng Trần Phú – Lê Văn Duyệt xÆ°a kia - là má»™t bất ngỠđối vá»›i những ai lần đầu trở lại Phố núi từ sau 1975. Không còn cảnh từ Lê Văn Duyệt phải vòng ra Hoà ng Diệu để và o Trịnh Minh Thế nữa, mà đã thẳng má»™t mạch Trần Phú xuống Trần HÆ°ng Äạo, gặp Nguyá»…n Văn Trá»—i, chá»— Am Bà ngà y trÆ°á»›c. ThÆ°Æ¡ng tÃch chiến tranh đã được xóa má». “Hồi đó, bá»n em chẳng bao giá» dám Ä‘i trên Ä‘Æ°á»ng Phan Äình Phùng đâu!â€, có lần cô bạn gái tôi đã bảo. Quả váºy, đó là sá»± tháºt: Äã có thá»i kì, Phan Äình Phùng là con Ä‘Æ°á»ng dà y đặc những quán bar dà nh cho lÃnh MÄ© vá»›i đủ kiểu ăn chÆ¡i thác loạn. Mà đâu chỉ má»™t con Ä‘Æ°á»ng. ChÃnh mắt tôi cÅ©ng đã từng nhìn thấy trên con Ä‘Æ°á»ng Lý Thái Tổ mịt mù bụi Ä‘á» rầm ráºp xe nhà binh do lÃnh MÄ© cầm lái lao qua kia hình ảnh những cô gái mặt đầy son phấn tốc váy lên má»i gá»i sá»— sà ng…
Bây giá», phố xá Pleiku ná»a quen ná»a lạ. Thì phố chÃnh vẫn là những con Ä‘Æ°á»ng thân thiết ấy. NhÆ°ng đại lá»™ Nguyá»…n Tất Thà nh cùng những con Ä‘Æ°á»ng má»›i mở vá» hÆ°á»›ng tây đã khiến vùng trung tâm cÅ© ngà y cà ng hẹp lại. Ngà y trÆ°á»›c, ra đến Cây số 3 hay ngã ba Phù Äổng là đã xa, xa quá. Còn nay, chạy hết Ä‘Æ°á»ng Phạm Văn Äồng ra tá»›i Biển Hồ vẫn cảm thấy gần...
Và những vách gá»— mái tôn loang lổ đất ba zan dá»c Ä‘Æ°á»ng dẫn và o tỉnh lị thì nay chỉ thấy được trên những tấm hình. 11-3-2015 HOÀNG TRẦN
 [1] Äã đăng trên Gia Lai cuối tuần, số ra ngà y 18/4/2015, tr. 6. |