Cáºp nháºt lúc 22:33, Thứ Sáu, 30/07/2010 (GMT+7) Và i tuần gần đây, chÃnh quyá»n Obama đã Ä‘Æ°a ra những tuyên bố cứng rắn hÆ¡n vá»›i Trung Quốc nhÆ° má»™t phần của hà nh Ä‘á»™ng cân bằng ngoại giao, mà theo đó, Mỹ chà o đón sá»± trá»—i dáºy của Trung Quốc trong má»™t và i lÄ©nh vá»±c và cÅ©ng đối đầu vá»›i Bắc Kinh khi mà sá»± trá»—i dáºy nà y Ä‘i ngược lại lợi Ãch của Mỹ.
Tá» Washington Post vừa má»›i có bà i phân tÃch vá» quan hệ Mỹ - Trung. VietNamNet giá»›i thiệu nhÆ° má»™t tÆ° liệu tham khảo. Äối mặt vá»›i xu hÆ°á»›ng thách thức sức mạnh và năng lá»±c Mỹ ngà y má»™t gia tăng của ChÃnh phủ Trung Quốc, Mỹ Ä‘Æ°a ra má»™t chÃnh sách má»›i bác bá» tuyên bố chủ quyá»n của Trung Quốc đối vá»›i toà n bá»™ Biển Äông. Mỹ khÆ°á»›c từ đòi há»i của Trung Quốc vá» việc quân Ä‘á»™i Mỹ chấm dứt chÃnh sách vốn được theo Ä‘uổi lâu nay của nÆ°á»›c nà y trong việc táºp tráºn ở Hoà ng Hải. Và Mỹ đã gây áp lá»±c lên Bắc Kinh để nÆ°á»›c nà y không gia tăng đầu tÆ° năng lượng ở Iran khi mà các công ty của PhÆ°Æ¡ng Tây rá»i Ä‘i.
Cuá»™c thao diá»…n của Mỹ đã dẫn tá»›i phản ứng dữ dá»™i trong giá»›i quan chức và truyá»n thông nhà nÆ°á»›c Trung Quốc. Há» cáo buá»™c Mỹ Ä‘ang ná»— lá»±c kiá»m chế Trung Quốc.
Bá»™ trưởng Ngoại giao Trung Quốc, DÆ°Æ¡ng Khiết Trì Ä‘Æ°a ra má»™t tuyên bố rất bất thÆ°á»ng hôm thứ Hai vừa qua, cáo buá»™c rằng Mỹ Ä‘ang táºp hợp lá»±c lượng vá»›i các quốc gia khác để chống lại Trung Quốc. Má»™t há»c giả nổi tiếng, ông Shen Dingli của ÄH Fudan, so sánh kế hoạch táºp tráºn của Mỹ ở vùng biển quốc tế trên biển Hoà ng Hải vá»›i vụ triển khai tên lá»a mang đầu đạn hạt nhân của Nga ở Cuba năm 1962.
Các quan chức Mỹ giải thÃch Ä‘á»™ng thái nà y nhÆ° là má»™t phần của chiến lược lá»›n hÆ¡n, để đáp lại sá»± nổi lên của Trung Quốc vá»›i tÆ° cách cÆ°á»ng quốc thế giá»›i và cÅ©ng để đánh tÃn hiệu rằng hà nh xá» của Trung Quốc xâm phạm lợi Ãch của Mỹ. Do đó, cùng lúc vá»›i việc chÃnh quyá»n Obama chà o đón Trung Quốc tham gia nhóm 20 ná»n kinh tế lá»›n nhất G20, tổ chức cuá»™c gặp lá»›n nhất trong lịch sá» giữa các quan chức Mỹ và Trung Quốc, ủng há»™ việc Trung Quốc gia tăng ảnh hưởng tại IMF và WB, Mỹ cÅ©ng cố gắng hạn chế những việc mà Mỹ xem đó là sá»± thôi thúc của chủ nghÄ©a bà nh trÆ°á»›ng Trung Quốc.
ChÃnh quyá»n Obama cÅ©ng tăng cÆ°á»ng hoạt Ä‘á»™ng ngoại giao và tiếp cáºn tá»›i các quốc gia châu à và châu Äại DÆ°Æ¡ng, chấm dứt 12 năm cấm má»i trao đổi lá»±c lượng đặc biệt vá»›i Indonesia, và tăng cÆ°á»ng quan hệ đồng minh vá»›i Tokyo và Seoul cÅ©ng nhÆ° Canberra, Australia. Chiến lược nà y đã nháºn được sá»± ủng há»™ hiếm hoi ở Washington trong cá»™ng đồng những ngÆ°á»i theo dõi Trung Quốc khó tÃnh. James Mulvenon, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và phân tÃch tình báo Quốc phòng, cho rằng “điểm cốt lõi chung của ngoại giao†trong việc ứng xá» vá»›i Trung Quốc, “tiếp tục là sá»± kết hợp đầy nghịch lý giữa thái Ä‘á»™ hăm dá»a, nạt ná»™ vá»›i sá»± bất ổn và cảnh giácâ€.
Quyết định đối đầu vá»›i Trung Quốc ở Biển Äông bắt đầu từ và i tháng trÆ°á»›c, sau khi quan chức của chÃnh quyá»n Obama lÆ°u ý rằng vùng biển vốn là tuyến Ä‘Æ°á»ng qua lại của hÆ¡n 50% tà u bè má»—i năm nà y, đã được Trung Quốc xác định là “lợi Ãch cốt lõi†của Trung Quốc. Hồi tháng Ba, Trợ lý Bá»™ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Cui Tiankai nói vá»›i hai quan chức cấp cao Mỹ rằng Trung Quốc hiện xếp các tuyên bố chủ quyá»n đối vá»›i 1,3 triệu km2 vùng Biển Äông ngang hà ng vá»›i tuyên bố chủ quyá»n tại Tây Tạng và Äà i Loan.
HÆ¡n nữa, các quốc gia ÄNA đã thông tin cho Mỹ rằng há» cÅ©ng không thoải mái vá»›i những áp lá»±c mà Trung Quốc tạo ra vá»›i các quốc gia và các công ty quan tâm đến việc khai thác khà và các tà i nguyên ở vùng biển nà y. Trung Quốc từng cảnh báo Exxon Mobil và BP phải chấm dứt hoạt Ä‘á»™ng khai thác ở ngoà i khÆ¡i Việt Nam.
Theo nguồn tin từ khu vá»±c nà y, Trung Quốc cÅ©ng tiếp tục thói quen bắt giữ và quấy nhiá»…u các tà u đánh cá của các nÆ°á»›c khác. Phản ứng của Mỹ được Ä‘Æ°a ra hôm 23 tháng Bảy tại Hà Ná»™i, khi 12 quốc gia, đầu tiên là Việt Nam và cuối cùng là Mỹ, nêu vấn Ä‘á» Biển Äông trong Diá»…n Ä‘Ã n An ninh thÆ°á»ng niên của ASEAN. Kêu gá»i tá»± do hà ng hải ở khu vá»±c biển nà y mà Mỹ xác định thuá»™c “lợi Ãch quốc gia của Mỹâ€, Ngoại trưởng Hillary Clinton tuyên bố sẵn sà ng há»— trợ việc xây dá»±ng Bá»™ Quy tắc ứng xỠở khu vá»±c. Bà cÅ©ng cho rằng “các tuyên bố chủ quyá»n đối vá»›i vùng biển trên Biển Äông phải được tách bạch khá»i các tuyên bố chủ quyá»n đối vá»›i các đảo, quần đảoâ€.
Diá»…n dịch lá»i phát biểu nà y có nghÄ©a rằng tuyên bố chủ quyá»n của Trung Quốc vá»›i toà n bá»™ vùng Biển Äông là “không có căn cứâ€, má»™t quan chức cấp cao của chÃnh quyá»n Obama nói, bởi vì, không có ngÆ°á»i nà o sống ở các đảo đá và đảo san hô mà Trung Quốc tuyên bố có chủ quyá»n. Bá»™ trưởng DÆ°Æ¡ng Khiết Trì phản ứng lại bằng việc rá»i cuá»™c há»p trong vòng má»™t giá». Theo lá»i các quan chức Mỹ và châu à có mặt tại phòng há»p, khi trở lại, ông DÆ°Æ¡ng đã phát biểu rá»i rạc trong 30 phút trong đó, ông cáo buá»™c Mỹ âm mÆ°u chống Trung Quốc trong vấn Ä‘á» nà y, có vẻ nhÆ° chế giá»…u quốc thÆ° của Việt Nam và đe dá»a Singapore.
“Trung Quốc là má»™t nÆ°á»›c lá»›n và các nÆ°á»›c khác là nÆ°á»›c nhá», đó là thá»±c tếâ€, chiếu thắng và o Ngoại trưởng Singapore George Yeo, ông DÆ°Æ¡ng nói - theo lá»i má»™t số đại biểu tham dá»± cuá»™c há»p.
Hôm thứ Hai, ông DÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°a ra tuyên bố trên trang web của Bá»™ Ngoại giao nÆ°á»›c nà y nói rằng không cần thiết quốc tế hóa vấn Ä‘á» Biển Äông, và Trung Quốc vẫn có ý định giải quyết các tranh chấp theo con Ä‘Æ°á»ng song phÆ°Æ¡ng, và quan Ä‘iểm của Trung Quốc đại diện cho lợi Ãch của “những ngÆ°á»i châu à ủng hộ†– “fellow Asiansâ€
“Sau Diá»…n Ä‘Ã n, khoảng má»™t tá đại biểu châu à đã chúc mừng phÃa Trung Quốcâ€, tuyên bố nói, bất chấp Ä‘iá»u mà má»i ngÆ°á»i nghÄ© Há»™i nghị đã ám chỉ rõ rà ng rằng hầu hết đại biểu Ä‘á»u ủng há»™ quan Ä‘iểm của Mỹ. ChÃnh quyá»n Obama đã phải chịu sá»± phản kÃch sau các tuyên bố, đặc biệt từ Quân giải phóng Nhân dân Trung Quốc, nhất là vá»›i cuá»™c diá»…n táºp quân sá»± đã lên kế hoạch ở Hoà ng Hải, cách Trung Quốc khoảng nghìn dặm vá» phÃa bắc.
Mỹ và Hà n Quốc đã lên kế hoạch diá»…n táºp từ sau vụ chìm tà u Hà n Quốc hôm 26/3 khiến 46 thủy thủ thiệt mạng. Má»™t cuá»™c Ä‘iá»u tra quốc tế đã được tổ chức và chỉ ra rằng CHDCND Triá»u Tiên phải chịu trách nhiệm vá» vụ tấn công nà y. NhÆ°ng sau đó, Trung Quốc tham gia và o cuá»™c tranh luáºn, tuyên bố rằng bất kì má»™t cuá»™c diá»…n táºp quân sá»± nà o ở Hoà ng Hải cÅ©ng sẽ được xem là sá»± Ä‘e dá»a đối vá»›i Bắc Kinh. Nhiá»u quan chức Mỹ cho rằng đó là việc phức tạp hóa không cần thiết Ä‘iá»u vốn chỉ là thông Ä‘iệp Ä‘Æ¡n giản vá» tình Ä‘oà n kết Mỹ - Hà n Quốc trÆ°á»›c vụ tấn công của Bình Nhưỡng.
Ngà y 3/7, TÆ°á»›ng Mã Hiểu Thiên, Phó Tổng tham mÆ°u trưởng Quân Ä‘á»™i Trung Quốc phát biểu trên kênh Phoenix TV rằng “má»™t khi các cuá»™c diá»…n táºp được tổ chức… ở khu vá»±c liá»n ká» vá»›i vùng biển thuá»™c lãnh thổ Trung Quốc, chúng tôi cÆ°Æ¡ng quyết phản đốiâ€. Thế nhÆ°ng, hồi tháng 11 năm 2009, tà u sân bay USS George Washington của Mỹ đã hoạt Ä‘á»™ng ở Hoà ng Hải mà không chịu bất kì chỉ trÃch nà o từ phÃa Trung Quốc.
Vá»›i mục tiêu là m nguôi sá»± giáºn dữ của Trung Quốc, ChÃnh quyá»n Obama đã tiến hà nh cuá»™c táºp tráºn đầu tiên trong tuần nà y vá»›i sá»± tham gia của tà u sân bay USS George Washington ở biển Nháºt Bản (vá»›i Hà n Quốc, nó được biết đến vá»›i cái tên Äông Hải) cách xa bá» biển Trung Quốc. NhÆ°ng má»™t phần bởi việc Trung Quốc là m ầm Ä© vụ việc, cuá»™c táºp tráºn thứ hai cÅ©ng đã được lên kế hoạch, ở Hoà ng Hải. Các quan chức Mỹ cÅ©ng dá»± Ä‘oán rằng tà u George Washington sẽ sá»›m trở lại khu vá»±c biển nà y, và lần nà y là ở Hoà ng Hải.
Cuối cùng, chÃnh quyá»n Obama tiếp tục gây sức ép vá»›i Trung Quốc trong vấn Ä‘á» Iran. Mỹ đã già nh được sá»± ủng há»™ của Bắc Kinh trong việc gia tăng cấm váºn của Liên Hợp Quốc đối vá»›i Iran và o tháng Sáu, sau khi Tehran từ chối ngừng chÆ°Æ¡ng trình là m già u uranium của mình. NhÆ° má»™t phần của thá»a thuáºn, việc cấm váºn ở mức yếu và Trung Quốc, nÆ°á»›c đầu tÆ° lâu dà i trong lÄ©nh vá»±c năng lượng ở Iran và là nÆ°á»›c tiêu thụ dầu lá»›n thứ ba của Iran đã được miá»…n các hoạt Ä‘á»™ng cấm váºn. NhÆ°ng hiện nay, các quan chức Mỹ Ä‘ang lo ngại rằng khi các quốc gia phÆ°Æ¡ng Tây khởi Ä‘á»™ng các hoạt Ä‘á»™ng cấm váºn tăng cÆ°á»ng lên Iran, các công ty năng lượng nhà nÆ°á»›c của Trung Quốc sẽ dấn tá»›i khi đầu tÆ° của phÆ°Æ¡ng Tây và Nháºt Bản rút Ä‘i, là m vô hiệu hóa má»i hiệu quả có thể có của các biện pháp cấm váºn. “Chúng tôi không muốn tác Ä‘á»™ng lên Iran. Chúng tôi trông chá» và o sá»± hạn chế tối Ä‘a từ phÃa Trung Quốcâ€, quan chức cấp cao của Mỹ nói.
- Hiá»n Anh (Theo Washington Post)
http://vietnamnet.vn/chinhtri/201007/My-tuyen-bo-cung-ran-hon-voi-Trung-Quoc-925824/
|